Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ποιητὴς πάνω ἀπ᾿ ὅλα.. "μουσικήν εποίει" με τα τεχνικά καλούπια του διηγήματος

Ἡ οὐτοπία τῆς κοινότητας

Ἀκόμη μὲ συνεπαίρνει ἔκπληξη καὶ θαυμασμός, ὅταν ἡ τέχνη σώζει τὸ ἐλάχιστο τῆς καθημερινῆς μας συνθήκης καὶ τὸ ἀξιώνει ὡς συλλογικὴ ἀλήθεια στὴν αἰωνιότητα. Δὲν συμβαίνει βέβαια συχνά, δὲν εἶναι τὸ σύνηθες στὴν τέχνη, ἀλλὰ ὅταν συμβεῖ γαληνεύει ἀπρόβλεπτα ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν ἀναστημένο κόσμο ποὺ ἀποκαλύπτεται μπροστά του. Ἂν ψάξεις, μὲ ἐργαλεῖα λογικά, νὰ ἐξηγήσεις τὸ πῶς, ὁ τρόπος διαφεύγει ἀσύλληπτος ἢ μοιάζει παράταιρος καὶ λίγος, προφυλάσσοντας ἔτσι καὶ τὴ χάρη ἀπὸ τὴν ἐπανάληψη. Ὅταν σκοντάφτουμε σὲ τέτοια ἔργα, ἡ ἀπαράμιλλη σαφήνεια μὲ τὴν ὁποία προβάλλουν, ἀκυρώνει τὰ ἐπιχειρήματά μας, τοὺς νόμους καὶ τοὺς κανόνες τῆς τρέχουσας τέχνης. Ἀρδεύεται, ὑπόγεια, μὲ νέο ρεῦμα ἡ διάθεσή μας, νὰ προσδοκοῦμε νόημα ζωῆς στὴ σχέση μας μὲ τὶς χαρὲς καὶ τὰ βάσανα τοῦ μικροῦ μας τόπου. Νὰ ὀνειρευόμαστε τὴν οὐτοπία τῆς κοινότητας. Μιὰ οὐτοπία ποὺ εἶναι πιὸ κοντά μας κι ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν πραγματικότητα. Μιὰ οὐτοπία ποὺ βρίσκεται γύρω μας, ἂν τὴ δοῦμε καὶ τὴν ἀγαπήσουμε ἐντός μας. Αὐτὴ τὴν κατ᾿ ἐξοχὴν ἀλήθεια ἀνέδειξε τὸ χάρισμα τοῦ Παπαδιαμάντη κι αὐτὴν μας κατέλειπε ἡ ἀγάπη του, ζωὴ ὁλοζώντανη, στὸ ἔργο του. Κοινὸς ὁ τόπος γιὰ ὅλους, ἀλλὰ μοναδικὸς γιὰ τὸν καθένα, καταδικός του, ὁ τρόπος νὰ τὸν ὑψώνει σὲ κοινότητα.
Χρῆστος Μποκόρος (Ζωγράφος)

  "μουσικήν εποίει" με τα τεχνικά καλούπια του διηγήματος
Ο Σκιαθίτης είναι μια μελωδία και καθώς μας ιστορεί ,μας διδάσκει ποιητικά ,εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀγάπησε τὸν ἀλλότριο καὶ τὸν ξένο, πολὺ πρὶν ἀπὸ τὶς ἰδεολογίες..

«Οἱ φυλακισμένοι καὶ οἱ ἄρρωστοι καταφεύγουν συχνὰ στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ μερικοὶ Ἕλληνες στὸν Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Καθὼς ὁ ἑλληνικὸς κόσμος χαλαρώνει στὴν ἀσφυκτικὰ ἀναπαυτικὴ ἀγκαλιὰ τῆς φανταστικῆς εὐρωπαϊκῆς κοινότητας, αὐτοῦ του πολυσυλλεκτικοῦ κατασκευάσματος ποὺ στηρίζεται στὴν ἀναγκαιότητα τῆς οἰκονομίας κι ὄχι σὲ ἐκείνη τοῦ αἰσθήματος, ὁ Παπαδιαμάντης θὰ ἔπρεπε ν᾿ ἀπομακρύνεται καὶ νὰ χάνεται ἀπὸ τὰ μάτια μας, ὅπως τόσοι ἄλλοι πρὶν καὶ μετὰ ἀπὸ αὐτόν. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, σαρκικοί, ὑλόφρονες καὶ νωθροὶ ἄνθρωποι, θὰ ἔπρεπε νὰ τὸν εἴχαμε φυλακίσει μιὰ γιὰ πάντα στὰ σχολικὰ ἀναγνωστικὰ ἢ σὲ κάποιο λογοτεχνικὸ μουσεῖο. Ὅμως ὁ Παπαδιαμάντης λάμπει περισσότερο παρὰ ποτὲ κι αὐτὸ συμβαίνει παρὰ τὴ θέλησή μας. Ὅσο ὁ κόσμο γύρω μας ἀποχαιρετάει τὸν δικό του τόσο ἡ φήμη του μεγαλώνει, ὅσο οἱ ἑρμηνεῖες γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του πληθαίνουν τόσο ἐκεῖνος τὶς ἀντιπαρέρχεται καὶ ἐπιβιώνει· ἡ παρουσία τοῦ ἀφήνει ἕνα ἀνεξίτηλο χνάρι».
 Βακαλόπουλος  γιὰ τὸν Παπαδιαμάντη
 
Τὸ Παπαδιαμαντικὸ ἔργο μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ ἀντιληφθοῦμε , λέει ὁ Ἐλύτης, «τὴν πρόοδο μὲ τὰ ποιοτικὰ κι ὄχι τὰ ποσοτικὰ μέτρα» .
Ολο το έργο του Ἀλ. Παπαδιαμάντη σε ψηφιακή μορφή (ελεύθερο και δωρεάν ) απο την Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών  
 Καλή ανάγνωση

πληροφορίες papadiamantis.org